Gaslighting – cichy zabójca relacji

Lifestyle19 stycznia, 202523 Wyświetlenia

Gaslighting to subtelna, ale niezwykle szkodliwa forma manipulacji psychicznej, która polega na systematycznym podważaniu czyjejś rzeczywistości. Osoba stosująca gaslighting celowo wprowadza swoją ofiarę w stan dezorientacji, sprawiając, że wątpi ona we własne przekonania, wspomnienia i percepcję. Charakterystyczne jest to, że manipulator dąży do zdobycia władzy i kontroli nad ofiarą poprzez wprowadzenie jej w stan niepewności co do własnych przekonań. Jak rozpoznać gaslighting? Jak działać i gdzie szukać pomocy, aby wyjść z problemu?

Co to jest gaslighting?

Gaslighting to forma psychologicznej manipulacji, która ma na celu podważenie zaufania jednostki do własnych osądów, percepcji oraz zdrowego rozsądku. Jego istota polega na celowym zniekształcaniu rzeczywistości przez manipulatora, tak aby ofiara zaczęła wątpić w swoje zdrowie psychiczne, wspomnienia czy intuicję. 

Termin ten wywodzi się z tytułu sztuki teatralnej „Gas Light” z 1938 roku, w której mężczyzna celowo sprawia, że jego żona zaczyna wątpić w swoje zdrowie psychiczne, manipulując otoczeniem i zaprzeczając jej odczuciom. W praktyce gaslighting obejmuje systematyczne, często subtelne działania, które prowadzą do stopniowego niszczenia pewności siebie i poczucia rzeczywistości ofiary.

Jak działa gaslighting?

Gaslighting to proces, który opiera się na manipulacji emocjonalnej, podważaniu faktów i reinterpretacji wydarzeń. Osoba stosująca gaslighting często zaprzecza oczywistym faktom, bagatelizuje odczucia ofiary lub wprowadza ją w błąd poprzez celowe przekłamywanie rzeczywistości. 

Typowe zachowania osoby stosującej gaslighting mogą obejmować zaprzeczanie faktom. Manipulator może twierdzić, że jakieś wydarzenie nigdy nie miało miejsca, mimo że ofiara jest pewna, że się wydarzyło. Gaslighting to również minimalizowanie uczuć. Osoba stosująca gaslighting może lekceważyć emocje ofiary, sugerując, że przesadza lub jest zbyt wrażliwa.

Kolejny czynnik to przekręcanie słów. Manipulator może zmieniać znaczenie wypowiedzi ofiary, aby wprowadzić ją w poczucie winy lub dezorientacji. Często dochodzi także do izolacji. Gaslighter często dąży do odcięcia ofiary od wsparcia ze strony rodziny i przyjaciół, co pogłębia jej zależność emocjonalną.

Skutki gaslighting’u

Konsekwencje gaslightingu mogą być głębokie i długotrwałe. Ofiara może stracić wiarę we własne osądy, czuć się zdezorientowana i odizolowana od otoczenia. Czasami może dojść do rozwinięcia zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęki czy zespół stresu pourazowego (PTSD). W skrajnych przypadkach gaslighting może prowadzić do trwałego uszkodzenia poczucia własnej wartości i sprawczości. Wywołuje ogromy lęk – stale odczuwany strach i niepewność dotyczące przyszłości. Skutkiem gaslightingu są także trudności w budowaniu zdrowych relacji z innymi ludźmi.

Jak rozpoznać gaslighting?

Zidentyfikowanie gaslightingu wymaga skupienia się na sobie. Oto kilka sygnałów alarmowych:

Czujesz się zdezorientowany i zagubiony. Nie jesteś pewien swojej rzeczywistości. Wątpisz we własne wspomnienia i uczucia. Masz wrażenie, że wszystko, co czujesz, jest przesadzone. Czujesz się winny za wszystko, co się dzieje. Bierzesz na siebie odpowiedzialność za czyny drugiej osoby. Masz niskie poczucie własnej wartości. Czujesz się bezwartościowy i niegodny miłości. Izolowałeś się od innych. Przestałeś spędzać czas z przyjaciółmi i rodziną.

Jak przeciwdziałać gaslightingowi?

Rozpoznanie gaslightingu może być trudne, zwłaszcza gdy jest on subtelny lub długotrwały. Oto kilka wskazówek, jak przeciwdziałać tej formie manipulacji:

  • Ufaj swoim odczuciom: Jeśli czujesz się zdezorientowany lub niepewny, zastanów się, co mogło to spowodować. Twoje emocje są ważne i zasługują na uwagę.
  • Zbieraj dowody: Notowanie wydarzeń może pomóc w zachowaniu perspektywy i potwierdzeniu swoich spostrzeżeń.
  • Szanuj swoje granice: Nie pozwól, by ktoś bagatelizował twoje uczucia lub manipulował tobą.
  • Szukaj wsparcia: Rozmowa z zaufaną osobą lub terapeutą może być kluczowa w odzyskaniu pewności siebie.
  • Podejmij działania: Jeśli to możliwe, ogranicz kontakt z osobą stosującą gaslighting lub szukaj pomocy prawnej, jeśli sytuacja tego wymaga.

Pamiętaj, że nie jesteś sam/sama. Gaslighting to poważny problem, ale istnieją sposoby, aby sobie z nim poradzić i odbudować swoje życie.

Przykłady gaslightingu

Gaslighting może występować w różnych kontekstach: w związkach partnerskich, rodzinnych, zawodowych, a nawet w sferze publicznej.

Relacje romantyczne: Partner może kwestionować wspomnienia swojej drugiej połowy, mówiąc: „To się nigdy nie wydarzyło” albo „Jesteś zbyt przewrażliwiona”.

Rodzina: Rodzic może manipulować dzieckiem, zaprzeczając oczywistym zdarzeniom lub umniejszając jego emocje, np. mówiąc: „Nie masz powodu, by być smutny, przesadzasz”.

Miejsce pracy: Przełożony może negować swoje obietnice lub decyzje, wmawiając pracownikowi, że źle go zrozumiał.

Gaslighting to poważna forma manipulacji, która może mieć destrukcyjny wpływ na zdrowie psychiczne i emocjonalne ofiary. Ważne jest, by być świadomym tej praktyki, rozpoznawać jej objawy i przeciwdziałać jej skutkom. Edukacja na temat gaslightingu może pomóc w budowaniu zdrowszych relacji i ochronie siebie oraz innych przed manipulacją. 

poprzedni post

następny post

Do góry
Loading

Signing-in 3 seconds...

Signing-up 3 seconds...